Obezite
Obezite, son 20-30 yılda, erişkinlerde olduğu gibi, çocuklar ve ergenlerde de hızlı bir şekilde artmaktadır. Obezitenin sadece sayısının değil, derecesinin de artması, insan sağlığı açısından endişe vericidir. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) obeziteyi, en çok ihmal edilen bir halk sağlığı sorunu olarak tanımlamaktadır. UNICEF, DSÖ ve Dünya Bankası’nın 2025 yılı Küresel Beslenme Hedefleri raporunda, dünyadaki obez çocuk sayısının 2000-2013 yılları arasında 32 milyondan 42 milyona çıktığı belirtilmiştir. Özellikle Afrika ve Asya başta olmak üzere tüm dünyada çocukluk obezitesinin prevalansının arttığı, örneğin 2000-2013 yılları arasında 5 yaş altı obez çocukların oranının Güney Afrika’da %1’den %19’a, Güney Doğu Asya’da %3’ten %7’ye yükseldiği bildirilmiştir. Artış bu şekilde devam ederse 2012’de %7 olan 5 yaş altı obezite oranının 2025 yılında %11’e yükseleceği ve tüm dünyadaki fazla kilolu ve obez çocuk sayısının da 70 milyona ulaşacağı öngörülmektedir.
Normalde, yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının ortalama %15-20’sini, kadınlarda ise %25-30’unu yağ dokusu oluşturur. Bu oranın erkeklerde %25, kadınlarda %30’un üzerine çıkması obezite olarak adlandırılır. Obezite, sadece çok yemekten kaynaklanan bir sorun olmadığı için basit bir şişmanlık ve kozmetik sorun olarak görülemez. Tip 2 diyabetle başlayan, kardiyovasküler hastalıklar, damar sertliği, safra kesesi hastalıkları, eklem hastalıkları gibi hastalıkları tetikleme özelliğine sahiptir. En önemlisi kanserle doğrudan ilişkilidir. Obeziteye sebep olan beslenme alışkanlıkları, kansere yol açan sağlıksız alışkanlıklarla da birliktelik gösterir. Meme kanseri, bağırsak kanseri, mide kanseri daha çok obez insanlarda görülür.
Obezite Sınıflandırması
Obezite, yüksek enerji alımına sekonder olarak vücutta aşırı yağ birikimi ile gelişir. Vücut yağ yüzdesini belirlemek kolay olmadığı için obezite, aşırı yağdan ziyade aşırı kilo olarak tanımlanmaktadır. Obezite tanım ve derecelendirmesinin beden kitle indeksi (BKİ)’ne dayanarak “BKİ= Ağırlık (kg)/Boy (m2)” formülü ile değerlendirilir. Yetişkin, çocuk ve adolesanlarda BKİ’ye göre zayıf, normal ve fazla kiloluluk ile genel olarak obezite ve dereceleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
BKİ: Beden kitle indeksi
Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu, 2018.